آداب و رسوم مردم کردستان در روز چهارشنبه سوری ، تحقیق در مورد آداب و رسوم مردم کردستان در روز چهارشنبه سوری
در پژوهش حاضر سعی شده که تمامی استان های ایران از نظر آداب و رسوم و همچنین مراسم چهارشنبه سوری پوشش داده شود.
دانلود مقاله آماده همین تحقیق بصورت کامل
مقدمه:
یکی از آداب و رسوم کهن و قدیمی مردم ایران زمین، برگزاری جشن چهارشنبه سوری است.
چهارشنبه سوری، یک جشن بهاری است که پیش از رسیدن نوروز در آخرین سه شنبه سال خورشیدی با برافروختن آتش، پریدن از روی آن و مراسمی دیگر برگزار می شود.
این جشن که چهارشنبه سوری نام دارد،
در واقع نامش از دو کلمه ی “چهارشنبه” و “سوری” تشکیل شده است
که چهارشنبه به معنی پنجمین روز هفته و سور در گویش کردی به معنای سرخ و آتشین است، که در کنار هم می شود چهارشنبه سرخ و آتشین!
جمع‌کردن هیزم، برپاکردن آتش، شادی‌های دسته‌جمعی و خواندن شعر «زردی من از تو/ سرخی تو از من/ غم برو، شادی بیا/ محنت برو، روزی بیا» نزدیک‌ترین تصویر از چهارشنبه آخر سال است که خاطره‌اش برای همه ما با چند جمله مشابه تعریف می‌شود.
مردم کردستان نیز مثل اکثر نقاط سراسر کشور، در روز چهارشنبه سوری رسم و رسوماتی دارند که بعضی از این رسوم و رسومات مختص این دیار بوده ودر بسیاری از خانواده ها هنوز هم اجرا می شود.
آتش روشن کردن
افروختن آتش در کردستان مانند سایر نقاط کشور متداول است، اما تفاوت‌هایی نیز دارد. در گذشته جوانان شهرها و روستاهای این استان به صحرا می‌رفتند هیزم و بوته جمع می‌کردند و آن را روی پشت‌بام‌ها و حیاطها می‌افروختند و از روی آنها می‌پریدند.
عده ای از مردان آنجا اخگرهایی از آتش را از روزنه های راهرو و اتاق به داخل می اندازند و براین باور هستند که اینکار مایه ی تحکیم بنیان خانواده و در ایجاد مهر و دوستی بین افراد بسیار موثر است.
در روستاهاي شهرستان بيجار كمي اسپند به آتش اضافه مي كنند و در سنندج جارويي كهنه را در كوزه اي گلي و شكسته مي گذارند كه بعد از سوختن جارو، كوزه را جلوي در منزل مي شكنند تا نحسي سال گذشته با كوزه شكسته برود.
اسپند دودکردن
اسپند دودکردن از رسوم متداول چهارشنبه‌سوری در کردستان است. در طول اجرای جشن مردم به دودکردن اسپند مشغول می‌شوند.
همچنین رسم است که مقداری پیاز، چند جفت جوراب و چند ظرف شکسته نیز بیرون می‌ریزند.
همچنین رسم بوده داخل کوزه سفالی آتشی بیفروزند و مقداری اسپند در آن بریزند. بعد از این کار، کوزه را بیرون از خانه قرار می دادند.
کسی که کوزه را در بیرون خانه می‌گذاشت، نمی‌بایست به پشت سر نگاه می‌کرد.
خورد و خوراک چهارشنبه سوری و دیدار با بزرگ فامیل
پختن غذاهای متنوع و خوردن تخمه و آجیل سنتی شامل مغز تخم هندوانه و کدو و پسته و بادام و اعتقاد دارند که هر کس از این آجیل بخورد مهربان می شود و رفتار مناسبی با دیگران خواهد داشت.
در پایان شب همراه با نقل خاطرات و داستان‌های گذشته توسط بزرگان از جمله آداب و رسوم دیگرچهارشنبه سوری در کردستان است.
پس از صرف شام، شادباش گفتن و سر زدن به خانه بزرگ فامیل همه به يكديگر عيد را تبريك مي‌گويند.
رفتن کنار چشمه‌ها و رودها
کردستانی‌ها رسم‌های جالبی درچهارشنبه‌سوری دارند. هنوز در برخی از روستاها برخی افراد پیش از طلوع آفتاب کنار جوی‌های آب روان یا رودخانه‌ها و چشمه‌ها می‌روند و به آب نگاه می‌کنند.
در گذشته رسم بوده در این روز، زنان کوزه‌ای سفالی تازه خریده‌شده را برای نخستین بار با آب چشمه پر کنند و بعد ۳ بار از روی آن بپرند.
سپس ناخن‌ها و چند تار موی سر بچه‌های خود را قیچی کنند و در آب جاری بیندازند.
همچنین زنان پس از انجام این کارها اندکی سرمه به چشم می‌کشیدند و بعد به روستا می‌رفتند و آب کوزه را بین همسایگان تقسیم می‌کردند.
بازی تخم‌مرغ‌شکنی
شکستن تخم‌مرغ یکی از رسم‌ها و بازی‌های شب چهارشنبه‌سوری در کردستان است.
در این بازی افراد با گرفتن تخم‌مرغ پخته و رنگ‌شده‌ای در مشت‌های خود، بازی را آغاز می‌کنند.
در ادامه سر تخم‌مرغ‌ها را با ضربه کوچکی به هم می‌کوبند. آداب و رسوم مردم کردستان در روز چهارشنبه سوری
تخم‌مرغ هر کسی که شکست، بازنده بازی است و باید تخم‌مرغ را به فرد برنده بدهد.
رفتن به دباغ‌خانه
در سنندج تا چندی پیش، زنان شهری به دباغ‌خانه می‌رفتند و مقداری از آب بدبوی آن را به دست و صورت خود می‌مالیدند.
حتی مقداری از این آب بدبو را به خانه برده و در گوشه و کنار اتاق‌ها و راهروها می‌پاشیدند؛ زیرا اعتقاد داشتند که کثیفی و پلیدی جز با پلیدی از بین نمی‌رود.
رسم عروسک گردانی
در منطقه بیجار عروسکی درست‌شده از پارچه رنگی را به بیرون خانه می‌برند. آنها معتقدند این عروسک بلاگردان خانواده در سال جدید خواهد بود.
بیرون رفتن از خانه:
بیرون رفتن از خانه از مهم‌ترین و رایج‌ترین رسم‌های مربوط به این جشن در این استان است.
در این روز اگر هوا مساعد باشد برخی مردم دسته‌دسته به سوی دشت و صحرا می‌روند و همچنین رسم بر این بوده مردم هنگام برگشت به خانه، تعدادی سنگریزه (معمولا چهار عدد) جمع کرده و در حال حرکت از روی شانه‌های خود به پشت پرتاب کنند.
کوزه شکستن:
به اعتقاد قدیمی ها کوزه شکستن رنج و بلا را از انسان‌ها دور می کند،
در روزگاران قدیم، مردم کردستان که ظرف آبشان تنها کوزه بود در شب چهارشنبه سوری کوزه ها را می شکستند و کوزه‌ای جدید جایگزین می کردند.
مراسم قاشق زنی:
در مراسم قاشق زنی، زن یا مرد، کودک یا بزرگ با پوشاندن سر و صورت خود به در خانه همسایه‌ها رفته و بدون آن که خود را معرفی کند یا صدایی از خود دربیاورد، هدیه خود را دریافت کرده و برمی‌گردد.
سر و صورت فرد باید با چادر سایه یا ملحفه‌ای بزرگ پوشانده شود تا هویت او مخفی باقی بماند.
هنگام تردد در محله هم باید به شکل ممتد با قاشق روی کاسه یا دیگ فلزی بزند و از خود سر و صدا ایجاد کند.
این سر و صدا به صاحبان خانه می‌فهماند که قاشق‌زن به خانه آنها آمده و هدیه خود را می‌خواهد.
این هدایا ممکن است شکلات، تنقلات و اسباب بازی برای کودکان باشد یا برای بزرگسالان پول نقد و آجیل ریخته شود.
شال‌اندازی
مراسم شال‌اندازی هم از رسومی است که در بیشتر مناطق کردستان معمول اجرا می‌شد.
رسم چنین بود که بعد از مراسم آتش‌افروزی در چهارشنبه‌سوری، جوانان به خانه خویشان و همسایگان بروند و دستمالی را از پنجره و در روستاها از پشت‌بام‌ها به درون حیاط آویزان کنند و صاحب‌خانه دستمال را از آجیل و میوه پر می‌کرد و
می‌گفت:
«برکش، خدا مرادت را بدهد».
بخت‌گشایی
مراسم بخت‌گشایی شامل گره‌زدن دستمال یا چارقد بود؛
به این ترتیب که دختران دم‌بخت گره‌ای به دستمال یا چارقد خود می‌زدند و از اولین رهگذر می‌خواستند تا گره را بگشاید تا مشکل یا بخت‌شان باز شود.
مراسم فال‌گوشی
برای مراسم فال‌گوشی، فردی در مکانی که دیده نشود، می‌ایستاد و کلیدی زیر پای خود قرار می‌داد و به سخنان رهگذران گوش می‌داد و بنا به نیت خود، صحبت آنان را تفسیر می‌کرد.
در آن شخص به حرف های نخستین عابر گوش می کرد و اگر در صحبت های او کلمات پول، مال، وصال، عروسی، سفر، زیارت و کسب و کار بود، نشانه برآورده شدن آرزوها تعبیر می شد، در غیر اینصورت بد شانسی تلقی می شد. آداب و رسوم مردم کردستان در روز چهارشنبه سوری
خانه تکانی
دیگر باور کردستانی ها این بود که خانه تکانی باید قبل از چهارشنبه سوری تمام شود، آنها معتقد بودند که خانه تکانی آثار کهنگی و غبار را از بین میبرد و اگر فردی مصیبت دیده باشد غبار غم از خانه پاک می شود اما باید قبل از چهارشنبه سوری این اتفاق بیفتد.
«هه‌لپه‌رکی»
همچنین «هه‌لپه‌رکی» یا همان رقص کُردی؛ بخشی جداناشدنی از آیین‌های کُردهاست و در مراسم چهارشنبه‌سوری نیز جایگاه خاص خود را دارد.
مطالب دیگر:
آداب و رسوم مردم کرمان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم کهگیلویه در روز چهارشنبه سوری
دیدگاه کاربران ...
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.