آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری ، اداب و رسوم چهارشنبه سوری در هرمزگان ، تحقیق در مورد آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری
در پژوهش حاضر سعی شده که تمامی استان های ایران از نظر آداب و رسوم و همچنین مراسم چهارشنبه سوری پوشش داده شود.
دانلود مقاله آماده همین تحقیق بصورت کامل
مقدمه:
یکی از آداب و رسوم کهن و قدیمی مردم ایران زمین، برگزاری جشن چهارشنبه سوری است.
چهارشنبه سوری، یک جشن بهاری است که پیش از رسیدن نوروز در آخرین سه شنبه سال خورشیدی با برافروختن آتش، پریدن از روی آن و مراسمی دیگر برگزار می شود.
چهارشنبه‌سوری رسم های مقدمه نوروز می‌باشد و مهمترین عنصرش آتش است و نامش هم از شعله‌های آتش برخاسته.
چرا که «سوری» به معنی سرخی است و هم از اینرو در بسیاری از نقاط «چهارشنبه سرخی» نامیده می‌شود.
جمع‌کردن هیزم، برپاکردن آتش، شادی‌های دسته‌جمعی و خواندن شعر
«زردی من از تو/ سرخی تو از من/ غم برو، شادی بیا/ محنت برو، روزی بیا»
نزدیک‌ترین تصویر از چهارشنبه آخر سال است که خاطره‌اش برای همه ما با چند جمله مشابه تعریف می‌شود.
وجود آیین‌های متفات و رسم‌هایی چون «نوروز صیاد» در جزیره قشم در استان هرمزگان خود گواهی بر این مدعاست.
البته مردم این استان مانند سایر نقاط ایران جشن و آیین‌های مشترکی در طول سال برپا می‌دارند، اما وابستگی به دریا در اجرای همین آیین‌های مشترک هم بی‌تاثیر نیست.
یکی از آیین‌های مشترک برگزاری جشن چهارشنبه‌سوری در هرمزگان است.
برافروختن آتش
«مردم این استان در شب چهارشنبه‌سوری و نزدیک غروب آفتاب ۳ یا ۷ کپه آتش روشن می‌کنند و این کار یا وسط کوچه یا در داخل حیاط انجام می‌شود.
اهل خانه از روی آتش می‌پرند و جمله مشهوری را که در خیلی از نقاط کشور می‌گویند، تکرار می‌کنند:
«زردی من از تو؛ سرخی تو از من» که به نوعی دعای سلامتی است.»
«در این مراسم همچنین زنانی که فرزندان کوچک دارند، آنها را به بغل گرفته و از روی آتش می‌پرند و این را موجب سلامتی فرزند می‌دانند.
در هرمزگان رسم بر این است که در پایان این آتش‌بازی، خاکستر آن را جمع کنند و در جایی دور از منزل بریزند.
آجیل مشکل‌گشا
تهیه و خوردن آجیل مشکل‌گشای مخصوص شب چهارشنبه سوری بین خانوده‌های هرمزگانی مرسوم است.
آنها برای این شب آجیلی شامل نخود و تخمه قشمی به همراه پسته، بادام، کشمش و توت تهیه و با خواندن دعا، آن را تبرک می‌کنند، بعد مقداری را به همسایگان می‌دهند و باقی را به همراه خانواده می‌خورند. آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری
دودکردن اسپند و گشته
هرمزگانی‌ها بر این عقیده‌اند که در این شب اسپند و گشته عربی را دود کنند و دور سر اعضای خانواده بگردانند.
خورد و خوراک چهارشنبه سوری و دیدار با بزرگ فامیل
پختن غذاهای متنوع و خوردن تخمه و آجیل سنتی شامل مغز تخم هندوانه و کدو و پسته و بادام و اعتقاد دارند که هر کس از این آجیل بخورد مهربان می شود و رفتار مناسبی با دیگران خواهد داشت.
در پایان شب همراه با نقل خاطرات و داستان‌های گذشته توسط بزرگان از جمله آداب و رسوم دیگرچهارشنبه سوری است.
پس از صرف شام، شادباش گفتن و سر زدن به خانه بزرگ فامیل همه به يكديگر عيد را تبريك مي‌گويند.
آب تنی در چهارشنبه‌سوری
شناکردن و تن به آب‌زدن از کارها و تفریحات رایج در هرمزگان است.
اما مردم این استان سالی ۲ بار و مردم قشم سالی ۳ بار طبق آیین‌های خاصی به دریا می‌روند.
به عنوان نمونه ساکنان جزیره قشم هنگام برپایی جشن نوروز صیاد که در تابستان برگزار می‌شود به دریا می‌روند.
در دیگر نقاط ساحلی هم مردم برای انجام مراسم ویژه آب‌تنی می‌کنند که یکی در آخرین چهارشنبه ماه صفر و دیگری در چهارشنبه‌سوری است.
آنها در این مراسم با ذکر «بسم الله الرحمن الرحیم» پا در آب‌های گرم و شور می‌گذارند و مدتی در آب دریا می‌نشینند و آب تنی می‌کنند.
«هو شیرینی»
در پایان با ۳ صلوات، ۳ بار سر خود را در آب شور فرو می‌کنند، بعد از این کار از دریا بیرون می‌آیند و به خانه‌هایشان بر می‌گردند و با آب شیرین بدن‌های خود را می‌شویند که اصطلاحا به این کار «هو شیرینی» می‌گویند.
چنانچه کسی بیمار باشد و نتواند برای اجرای این مراسم به دریا برود بستگانش از دریا برایش آب می‌آورند تا در منزل آب‌تنی کند.
هرمزگانی‌ها معتقدند با این کار دیگر در طول سال بیمار نخواهند شد.
کوزه شکستن یا لیوان شکستن
همچنین در این شب رسم بوده که خانواده‌ها کوزه کهنی را بشکنند و کوزه تازه‌ای را جایگزین آن کنند.
امروزه هم با شکستن لیوان این رسم تاریخی در میان بعضی از خانواده‌ها همچنان پابرجاست.
در روستاهای استان این رسم به این شکل برگزار می‌شد که در غروب چند سکه رایج کشور (نماد تنگدستی) در کوزه سفالینی که آب ندیده می‌گذاشتنند انداخته
و هر یک از اعضای خانواده یکبار کوزه رادور سر خود می‌چرخاند و بر این باور هستند که با این کار بلا از اهالی خانه دور می شود و نفر آخر آن را به بالای پشت بام برده و به کوچه می‌اندازد.
چاووشی‌خوانی
زنان و دختران جوان هرمزگانی در شب چهارشنبه‌سوری دور هم جمع می‌شوند و دیوان حافظ شیرازی را با نیت خیر باز می‌کنند و اشعار زیبای حافظ را زمزمه می‌کنند و فال خود را برای سایرین می‌خوانند و بزرگ‌ترها هم با صدای خوش چاوشی می‌خوانند. آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری
صدقه‌دادن
صدقه‌دادن در چهارشنبه‌سوری از آداب و رسم‌هایی است که اغلب زنان هرمزگانی آن را به‌جا می‌آورند. اگر کسی در این روز لباسی دوخته از خیاطی به خانه بیاورد، حتما هم‌وزن آن خرما یا شیرینی صدقه می‌دهد.
قصه چیچگای بزرگان
در شب چهار شبنه سوری کوچکتر ها در کنار بزرگان فامیل به دور آتش می نشینند و مم گپو (مادر بزرگ )و بپ گپو(پدربزرگ ) قصه هایی همراه با شوخی و خنده تعریف می کنند و
در کنار آتش غذاها و شیرینی های سنتی هرمزگان می خورند و با گفتن زردی من از تو سرخی تو از من، زردی، بیماری و مشکلاتشان را به دست آتش می‌سپارند و به جای آن سرخی، گرما و نیرو را از آتش هدیه می‌گیرند.
هرمزگانی‌ها به افسانه‌ها و داستان‌های قدیمی «چیچگا» می‌گویند.
برگزاری مراسم زار در قشم
مراسم زار(لیوا) از آیین‌های ویژه است که این مراسم شب چهارشنبه‌سوری نیز در قشم و برخی نقاط استان برای فرد بیمار برگزار می‌شود
و در آن مردان و زنان لباس مخصوص می‌پوشند و عطر مخصوص این مراسم را نیز به خود می زنند و خود را برای مراسم آماده می‌کنند. اداب و رسوم چهارشنبه سوری در هرمزگان
هفت روز قبل از اجرای مراسم، معجون مخصوصی از گیاهان :
کندرک، ریحان، زعفران، هل، جوز و زبان جوجخ(نوعی گیاه) تهیه می‌کنند و بیمار را دور از چشم زنان یا بالعکس اگر مریض زن باشد دور از چشم مردان نگه می‌دارند و از این معجون برتن بیمار می‌مالند و مقداری نیز به خورد او می‌دهند.
مراسم قاشق زنی:
در مراسم قاشق زنی، زن یا مرد، کودک یا بزرگ با پوشاندن سر و صورت خود به در خانه همسایه‌ها رفته و بدون آن که خود را معرفی کند یا صدایی از خود دربیاورد، هدیه خود را دریافت کرده و برمی‌گردد.
سر و صورت فرد باید با چادر سایه یا ملحفه‌ای بزرگ پوشانده شود تا هویت او مخفی باقی بماند.
هنگام تردد در محله هم باید به شکل ممتد با قاشق روی کاسه یا دیگ فلزی بزند و از خود سر و صدا ایجاد کند.
این سر و صدا به صاحبان خانه می‌فهماند که قاشق‌زن به خانه آنها آمده و هدیه خود را می‌خواهد.
این هدایا ممکن است شکلات، تنقلات و اسباب بازی برای کودکان باشد یا برای بزرگسالان پول نقد و آجیل ریخته شود.
فالگوش ایستادن
فالگوش ایستادن و تفال زدن از گفت‌وگوهای عابران، ترنابازی و فال بولونی(فال کوزه) از دیگر رسم‌های رایج چهارشنبه‌سوری در هرمزگان است.
در این شب حاجت مندان به خصوص دختران دم بخت به شکل ناشناس، سر کوچه‌ها یا چهارراه‌ها می‌ایستادند و به صحبت‌های عابران گوش می‌دادند و اولین سخن اولین رهگذر را به نیت خود تعبیر می کردند. اداب و رسوم چهارشنبه سوری در هرمزگان
خانه تکانی
خانه تکانی و نظافت و شست و شوی وسایل به‌عنوان یکی از سنت‌های نیکو و مشترک مردم این استان با سایر مناطق ایران است که در آستانه نوروز به مناسبت نو شدن سال برای نظم دهی، نظافت و زینت محل زندگی و کوی و برزن انجام می‌شود
و مردم استان بر این باورند که با خانه تکانی غبار و آلودگی‌ها را از خود و محل زندگیشان می زدایند و به استقبال پاکیزگی و نوشدن همراه با بهار طبیعت می‌روند.آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری
مطالب دیگر:
آداب و رسوم مردم خوزستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم بوشهر در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان رضوی در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان جنوبی بیرجند در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان شمالی بجنورد در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گلستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم مازندران در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گیلان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم کرمان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم ایلام در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم کهگیلویه در روز چهارشنبه سوری
دیدگاه کاربران ...
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.