آداب و رسوم مردم اصفهان در روز چهارشنبه سوری ، اداب و رسوم چهارنشبه سوری در اصفهان ، تحقیق در مورد آداب و رسوم مردم اصفهان در روز چهارشنبه سوری
در پژوهش حاضر سعی شده که تمامی استان های ایران از نظر آداب و رسوم و همچنین مراسم چهارشنبه سوری پوشش داده شود.
دانلود مقاله آماده همین تحقیق بصورت کامل
مقدمه:
چهارشنبه‌سوری در اصفهان، بلکه در تمامی نقاط ایران برجسته‌ترین و پرشورترین رسم در مجموعه رسم های مقدمه نوروز می‌باشد و مهمترین عنصرش آتش است و نامش هم از شعله‌های آتش برخاسته.
چرا که «سوری» به معنی سرخی است و هم از اینرو در بسیاری از نقاط «چهارشنبه سرخی» نامیده می‌شود.
وجه اشتراك آیین های این جشن، به این صورت بوده است كه آتش بزرگی روشن می كردند و از روی آن می پریدند.
در هنگام پریدن به نشانه تطهیر، پاك سازی مذهبی و رهایی از بیماری می خوانند
‘زردی من از تو، سرخی تو از من’.
فال‌گوشی و گره گشایی
فال‌گوشی و گره گشایی یكی از رسم‌های چهارشنبه سوری است كه در آن دختران جوان نیت می‌كنند، پشت دیواری می ایستند و به سخن رهگذران گوش فرامی دهند و سپس با تفسیر این سخنان پاسخ نیت خود را می گیرند،
اگر سخنان دلنشین و شاد از رهگذران بشنوند، برآمدن حاجت و آرزوی خود را بر آورده می پندارند، ولیكن اگر سخنان تلخ و اندوه زا بشنوند، رسیدن به مراد و آرزو را در سال نو ممكن نخواهند دانست.
مراسم آتش افروزی در اصفهان
در زمان های قدیم غروب سه شنبه آخر سال بانوي خانه بوته‌اي را آتش مي زد و آن‌را در كوچه مي انداخت، كوزه آبي با چند دانه اسفند هم روي آتش مي ریخت تا بلا دور شود.
رسم کوزه شکنی:
مردم در شب چهارشنبه سوری کوزه‌های سفالی کهنه را بالای بام خانه برده و از بالا به پایین پرت می‌کردند و آن را می‌شکستند تا کوزه نویی را جایگزین ظرف سفالی پیشین خود کنند،
چون بر این باور بودند که در طول سال بلاها و قضاهای بد در کوزه متراکم می‌شود که با شکستن کوزه، رفع خواهند شد.
فلسفه این رسم به داستانی بر می گردد که نقل می کند روزی کوزه گران شکایت کردند که کسی کوزه نمی خرد،
حضرت فاطمه زهرا (س) دستور داد در چهارشنبه آخر سال تمام کاسه و کوزه های کهنه بشکنند و به جای آن کوزه نو خریداری کنند پس از این کوزه شکستن در چهارشنبه آخر سال رایج شد
به طوری که اگر کسی کوزه نمی شکست و کوزه کهنه دوساله را در خانه نگه می داشت او نزد مردم فردی خسیس جلوه می کرد.
غزل خوانی و فال
در گذشته زنان همسایه گردهم می آمدند و کوزه دهان گشاده کوچکی را در میان خود می گذاشتند و هریک چیزی را به نام خود نشان می گذاشتند و در کوزه می انداختند، زنی هم چند تکه کاغذ تا شده را که بر روی هریک از آنها غزلی از حافظ نوشته شده بود در کوزه می انداخت،
آن گاه، دختر نابالغی دست در کوزه می کرد و کاغذی را همراه یکی از نشانه ها بیرون می آورد، زنی کاغذ را باز می کرد و غزل را می خواند، معنای غزل پاسخ نیت و فال زنی بود که نشانه اش را باکاغذ از کوزه بیرون آورده بودند.
گره کردن دستمال
یکی دیگر از رسوم چهارشنبه سوری در اصفهان این بود که اگر فردی موقعیت بدشانسی را تجربه کرده بود، گوشه یک دستمال یا پارچه را گره می زند و صبر می کرد تا اولین نفری که عبور می کند گره را باز کند، این کار نماد این بود که چگونه مشکلات و شرایط بد می گذرند .
آجیل مشگل گشای چهارشنبه سوری
در گذشته پس از پایان آتش افروزی، اهل خانه و خویشاوندان گرد هم می آمدند و آخرین دانه های نباتی مانند هفت مغزینه یا میوه خشک است:
پسته، بادام، سنجد، کشمش، گردو، انجیر و خرما که گاهی در لابه‌لای این آجیل تکه‌های کوچک نبات و نارگیل هم دیده می‌شد.
آنان بر این باور بودند که هر کس از این معجون بخورد، نسبت به افراد دیگر مهربان تر می گردد و کینه و رشک از وی دور می گردد. آداب و رسوم مردم اصفهان در روز چهارشنبه سوری
قاشق زنی
در این رسم دختران و پسران جوان، چادری بر سر و روی خود می کشند تا شناخته نشوند و به در خانه دوستان و همسایگان خود می روند.
صاحبخانه از صدای قاشق هایی که به کاسه ها می خورد به در خانه آمده و به کاسه های آنان آجیل چهارشنبه سوری، شیرینی، شکلات، نقل و پول می ریزد.
انداختن بوته افروخته در کاشان
در شهر کاشان غروب سه‌شنبه آخر سال بانوی خانه بوته‌ای را آتش می‌زد و آن را در کوچه می‌انداخت.
کوزه آبی با چند دانه اسفند هم روی آتش می‌ریخت تا بلا دور شود. شب چهارشنبه‌سوری فال‌گوشی و فال‌کوزه انجام می‌شد.
سوزاندن اشیای اضافه خانه در اردستان
مردم اردستان نیز با برافروختن آتش مانند تمام ایران که معمول است مراسم چهارشنبه‌سوری برگزار می‌شود.
بنابر رسم‌های کهن هر خانواده‌ای باید ظروف سفالین خود را نو می‌کردند.
در روزهای پیش از نوروز نو می‌کردند و هر چه کاسه و کوزه فرسوده و چرکین در خانه بود از بالای بام‌ها فرو می‌افکندند
و آنها را می‌شکستند و به جای آن کاسه و کوزه نو می‌خریدند.
در این آیین تمام اشیای اضافی از خانه‌تکانی را جمع‌آوری می‌کردند و در شب چهارشنبه‌سوری آتش می‌زدند.
آوازخوانی در گلپایگان
در گلپایگان وسط آبادی‌ها میدانی به نام «پاکاری» وجود داشت که جشن چهارشنبه‌سوری در آن برگزار می‌شد.
در این شب همه اهالی در آنجا جمع می‌شدند و نوازنده‌های محلی ساز و دهل می‌زدند و خواننده‌ها هم ترانه‌های شاد محلی می‌خواندند و به صورت منظم کپه‌های هیزم را آتش می‌زدند؛
اشعاری که موقع پردین می خواندند
اشعاری که در موقع اجرای برنامه مربوط به چهارشنبه‌سوری و پریدن از آتش می‌خواندند از این قرار است :
چهارشنبه سرخی آمده بیایید / آتش که روشن شده چرا نیایید
این سال کهنه رفت که برنگردد / انشاءالله که برنگردد
این سال کهنه رفت و سال نو شد / دوری بچه‌ها پر از پلو شد
این سال کهنه رفت که برنگردد / انشاءالله که برنگردد
امشب ز نور آتش گردیده روز روشن / سرخ و سفید و زرد است مانند باغ گلشن
برگرد نور آتش پروانه‌وار زنیم پر / یارب مکن تو بیرون این شوق ما تو از سر
آتش که شعله‌ور شد پیر و جوان خبر شد/ این سال کهنه رفت که برنگردد / انشاءالله که برنگردد
این اشعار را یک نفر با صدای زیبا آهنگین می‌خواند و بقیه بند «انشاءالله که برنگردد» را دم می‌گرفتند.
در ادامه مراسم بعضی‌ها کمی از خاکستر آتش چهارشنبه‌سوری را برمی‌داشتند و به هوا می‌پاشیدند و می‌گفتند:
«ای سال بری که برنگردی».
گره زدن سکه و زدودن غم و اندوه
از دیگر رسومی که در این شب انجام می‌شد این بود که خانم‌ها چند سکه را برمی‌داشتند و هر سختی و ناراحتی را که در آن سال داشتند به نام یک سکه می‌کردند؛ سکه‌ها را در پارچه‌ای بسته و گره می‌زدند و در جایی مخفی می کردند، با این کار نمادین غم و غصه را از خود دور می‌کردند.
چهارشنبه‌سوری در نطنز
نطنز در شمال استان اصفهان با برخورداری از پیشینه تاریخی و فرهنگی پربار، یکی از نقاطی است که مردمانش همچنان برخی آیین‌های باستانی مانند چهارشنبه‌سوری را زنده نگه داشتند.
«کمجان»، روستایی از توابع نطنز است که چهارشنبه‌سوری در آن با شیوه‌ای ویژه برگزار می‌شد.
روز سه‌شنبه آخر سال دختران برای آوردن سبزه که بیشتر یک دسته گندم بود، به باغ‌ها می‌رفتند.
پسرها هم در همین ساعات به صحرا می‌رفتند تا برای آتش شب، بوته فراهم کنند.
دختران روستا بر اساس باورهای قدیمی سبزه‌های جمع‌آوری شده را بر سر در هر خانه می‌آویختند.
کوزه‌شکنی، جاروکردن خاکستر آتش‌ها و سپردن آنها به آب جاری، قاشق‌زنی، فال‌گوش ایستادن از دیگر آیین‌های مردم نطنز و دیگر نقاط این شهرستان از جمله ابیانه بود.
رسم مردم نایین
در شهر نایین در شب آخرین چهارشنبه سال چون سایر مناطق مراسم چهارشنبه‌سوری انجام می‌شد.
جوانان بوته فراهم کرده در کوچه و میدان‌های شهر به آتش بازی می‌پرداختند.
امّا علاوه بر این، رسم دیگر نیز متداول بود که یک کوزه (تنگی) را به همراه یک بوته هیزم از بالای خانه به پایین پرتاب می‌کردند و سپس مقداری سکّه پول فلزی روی آن می‌انداختند. آداب و رسوم مردم اصفهان در روز چهارشنبه سوری
مطالب دیگر:
آداب و رسوم مردم مرکزی اراک در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم البرز کرج در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم سیستان بلوچستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم فارس شیراز در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خوزستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم بوشهر در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان رضوی در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان جنوبی بیرجند در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان شمالی بجنورد در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گلستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم مازندران در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گیلان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم کرمان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم ایلام در روز چهارشنبه سوری
دیدگاه کاربران ...
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.