آداب و رسوم مردم البرز کرج در روز چهارشنبه سوری ، اداب و رسوم چهارشنبه سوری مردم کرج البرز، تحقیق در مورد آداب و رسوم مردم البرز کرج در روز چهارشنبه سوری
در پژوهش حاضر سعی شده که تمامی استان های ایران از نظر آداب و رسوم و همچنین مراسم چهارشنبه سوری پوشش داده شود.
دانلود مقاله آماده همین تحقیق بصورت کامل
مقدمه:
یکی از آداب و رسوم کهن و قدیمی مردم ایران زمین، برگزاری جشن چهارشنبه سوری است.
چهارشنبه سوری، یک جشن بهاری است که پیش از رسیدن نوروز در آخرین سه شنبه سال خورشیدی با برافروختن آتش، پریدن از روی آن و مراسمی دیگر برگزار می شود.
چهارشنبه‌سوری رسم های مقدمه نوروز می‌باشد و مهمترین عنصرش آتش است و نامش هم از شعله‌های آتش برخاسته.
چرا که «سوری» به معنی سرخی است و هم از اینرو در بسیاری از نقاط «چهارشنبه سرخی» نامیده می‌شود.
جمع‌کردن هیزم، برپاکردن آتش، شادی‌های دسته‌جمعی و خواندن شعر
«زردی من از تو/ سرخی تو از من/ غم برو، شادی بیا/ محنت برو، روزی بیا»
نزدیک‌ترین تصویر از چهارشنبه آخر سال است که خاطره‌اش برای همه ما با چند جمله مشابه تعریف می‌شود.
استان البرز چندین دهه است که به یکی از مهاجرپذیرترین استان‌ها و شهرهای کشور تبدیل شده‌است.
این روزها می‌توان مردم نقاط مختلف را دید که برای یافتن شغل به این آستان آمده و در آن سکنی پیدا کرده‌اند.
به همین دلیل اکنون کرج به دلیل تنوع قومی به ایران کوچک لقب یافته‌است.
برهمین اساس فرهنگ بومی البرز نیز تحت الشعاع مهاجرت‌ها قرار گرفته و یافتن باورها و رسوم قدیمی این استان را دشوار کرده است.
با این وجود اغلب جشن‌ها و آیین‌های مشترک رسمی کشور دراین استان هم‌زمان با سایر نقاط کشور برگزار می‌شود که جشن چهارشنبه‌سوری یکی از آنهاست.
«کل چارشنبک» و برافروختن آتش
در گویش بومی البرز که اغلب برپایه زبان تاتی است، چهارشنبه‌سوری به «کل چارشنبک» معروف است.
که البته کل به گویش کرجی دارای معانی بزکوهی، آخرین و درخت انگور است.
روشن کردن آتش و پریدن از روی آن از گذشته تا امروز در همه جای استان البرز رواج دارد.
در گذشته جوانان به کوه و حتی باغ می‌رفتند و بوته و هیزم‌های خشک بدون مصرف را جمع می‌کردند.
هنگام غروب در کوی و برزن آنها را آتش می‌زدند و از روی آنها با شادمانی می‌پریدند.
و جمله مشهوری را که در خیلی از نقاط کشور می‌گویند، تکرار می‌کنند:
«زردی من از تو؛ سرخی تو از من» که به نوعی دعای سلامتی است.»
«در این مراسم همچنین زنانی که فرزندان کوچک دارند، آنها را به بغل گرفته و از روی آتش می‌پرند و این را موجب سلامتی فرزند می‌دانند.
در منطقه طالقان هم رسم بوده مردم از کوه، بوته‌های گون را بکنند و روی بام روشن کنند و از روی آنها بپرند.
سوزاندن لباس‌های کهنه
«در یکی از روستاهای طالقان مردم لباس‌های کهنه خود را که دیگر مورد استفاده نبود در میان چوب‌ها می سوزاندند و بر اساس اعتقاداتی که داشتند تکه‌ای از آن زغال را برای افزایش نور و روشنایی به خانه می‌آورند و می‌گذاشتند تا خاموش شود.
کوزه بشکستن
«کوزه بشکستن» از دیگر برنامه‌های کل چهارشنبه بود که خانواده‌ها ادوات قدیمی را دور می‌انداختند و وسایل جدید را جایگزین می‌کردند. این خود یک پیشینه کهن در ایران دارد.
به اعتقاد قدیمی ها کوزه شکستن رنج و بلا را از انسان‌ها دور می کند،
در بیشتر شهرهای ایران پس از پریدن از روی آتش، کوزه‌ها را می‌شکستند.
این آیین احتمالا به این دلیل بود که در گذشته مردم اعتقاد داشتند که بدیُمنی به درون کوزه می‌رود و شکستن آن باعث از بین رفتن بدیمنی و بلاگردانی می‌شود.
گاهی موقع شکستن کوزه این شعر هم می‌خواندند:
«درد و بلا بره تو کوزه، بره تو کوچه».
شال اوزونک
شال‌اندازی مختص نامزدهای جوان بود. این دسته از جوانان بر بام خانه نامزد خود می‌رفتند و شال خود را از بالای بام به داخل حیاط می‌انداختند و آنها هم معمولا جوراب پشمی رنگی‌ای را که خود بافته بودند به شال می‌بستند.
اگر هم پسری، دختر صاحب‌خانه را بخواهد، به گوشۀ دستمالش گرهی می‌زند و آویزان می‌کند؛
در مقابل، پدر و مادر دختر اگر پاسخشان مثبت باشد، گره را باز می‌کنند و به مچ دخترشان می‌بندند و اگر هم راضی نباشند، شیرینی و آجیل می‌گذارند و به پسر برمی‌گردانند. آداب و رسوم مردم البرز کرج در روز چهارشنبه سوری
خورد و خوراک چهارشنبه سوری و دیدار با بزرگ فامیل
آجیل خوردن، و پخت غذاهایی همچون فسنجان و رشته پلو را از رسم‌های رایج در استان البرز است.
پختن غذاهای متنوع و خوردن تخمه و آجیل سنتی شامل مغز تخم هندوانه و کدو و پسته و بادام و اعتقاد دارند که هر کس از این آجیل بخورد مهربان می شود و رفتار مناسبی با دیگران خواهد داشت.
در پایان شب همراه با نقل خاطرات و داستان‌های گذشته توسط بزرگان از جمله آداب و رسوم دیگرچهارشنبه سوری است.
پس از صرف شام، شادباش گفتن و سر زدن به خانه بزرگ فامیل همه به يكديگر عيد را تبريك مي‌گويند.
آجیل‌خوری
البرزی ها بعد از پایان پریدن از روی آتش و شکستن کوزه مرحله بعدی مراسم را برگزار می کردند.
این کار به «آجیل‌خوری» معروف و ترکیبی از انجیر، کشمش، خرما، توت خشک، فندق و پسته بود.
رسم «تبر بیزینن»
در چهارشنبه‌سوری رسمی بین مردم این شهر و به ویژه بین باغداران مرسوم بوده که به آن «تبر بیزینن» یا تبر زدن می‌گفتند.
در این رسم تبر را به آرامی به تنه درختان کم‌بار و کم‌محصول می زدند تا بیماری از تن درخت خارج شود و درخت مزبور در سال جدید میوه فراوان بدهد.
خرده آیین‌های مردم البرز
نو کردن جامه، رفتن به به خیاط‌خانه‌ها، بریدن پارچه نو، خرید ظرف، آینه و جارو نو در شب چهارشنبه‌سوری از جمله رسوم عمومی بود.
بیرون کردن دختران دم بخت
دم غروب دختران دم بخت را با جارو از خانه بیرون می‌کردند و در آینه می‌نگریستند و به روشنی بخت و اقبال و باز شدن بخت اعتقاد داشتند.
رسم طالقانی‌ها
آخرین چهارشنبه سال در شهرستان طالقان «آخر سر چارشنبک» یا «کل چهارشنبه» نامیده می‌شود.
گون‌ها از دو هفته پیش از چهارشنبه آخر سال جمع‌آوری می‌شوند.
خروارها گون جمع شده در شب «کل چهارشنبه» آتش افروخته می‌شود
و افراد با خواندن «آخر چارشنبک بربری – درد و بلا را در بری»، «تش تشک، زردی من تی شین، سرخی تو منی شین» از روی آن می‌پرند.
«تپ تتشک» یا «توپ آتشین» یکی از رسم‌های قدیمی این منطقه بود.
جوانان مقداری پارچه کهنه را به اندازه یک توپ گلف در می آوردند و در نفت قرار می دادند و سپس آن را می افروختنند و در پرتاب آن به دور دست با یکدیگر رقابت می‌کردند.
اسپند دود کردن
در بعضی خانه‌ها رسم بر این است که اسپندی دود کرده، در دو طرف در خانه می ریزند تا اهل خانه ازچشم حسود و بیگانه در امان باشد .
مراسم قاشق زنی:
در مراسم قاشق زنی، زن یا مرد، کودک یا بزرگ با پوشاندن سر و صورت خود به در خانه همسایه‌ها رفته و بدون آن که خود را معرفی کند یا صدایی از خود دربیاورد، هدیه خود را دریافت کرده و برمی‌گردد.
سر و صورت فرد باید با چادر سایه یا ملحفه‌ای بزرگ پوشانده شود تا هویت او مخفی باقی بماند.
هنگام تردد در محله هم باید به شکل ممتد با قاشق روی کاسه یا دیگ فلزی بزند و از خود سر و صدا ایجاد کند.
این سر و صدا به صاحبان خانه می‌فهماند که قاشق‌زن به خانه آنها آمده و هدیه خود را می‌خواهد.
این هدایا ممکن است شکلات، تنقلات و اسباب بازی برای کودکان باشد یا برای بزرگسالان پول نقد و آجیل ریخته شود.
مراسم فال‌گوشی
از دیگر آیین ها ، رسم فال گوش است که بیشتر زن ها و دخترهای دم بخت انجام می دادند، هرکس که می خواست به فال گوش برود، اول پیش خودش نیت می کرد، بعد در پشت بام خانه یا در کوچه فال گوش می ایستادند که اولین حرفی که می شنوند، چیست.
اگر محتوای اولین حرفی را که می شنید؛ خوب و امید بخش بود، امیدوار می شدند که نیتشان برآورده می شود و اگر حرف بدی می شنیدند، ناامید می شدند،
افراد سعی می کردند پشت در خانه کسی بروند که بیشتر از بقیه حرف های خوب و سنجیده می زند.
خانه تکانی
خانه تکانی و نظافت و شست و شوی وسایل به‌عنوان یکی از سنت‌های نیکو و مشترک مردم این استان با سایر مناطق ایران است
که در آستانه نوروز به مناسبت نو شدن سال برای نظم دهی، نظافت و زینت محل زندگی و کوی و برزن انجام می‌شود و مردم استان بر این باورند که با خانه تکانی غبار و آلودگی‌ها را از خود و محل زندگیشان می زدایند و به استقبال پاکیزگی و نوشدن همراه با بهار طبیعت می‌روند. آداب و رسوم مردم البرز کرج در روز چهارشنبه سوری
مطالب دیگر:
آداب و رسوم مردم سیستان بلوچستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم فارس شیراز در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خوزستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم بوشهر در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان رضوی در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان جنوبی بیرجند در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان شمالی بجنورد در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گلستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم مازندران در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گیلان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم کرمان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم ایلام در روز چهارشنبه سوری
دیدگاه کاربران ...
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.