آداب و رسوم مردم قزوین در روز چهارشنبه سوری ، اداب و رسوم چهارشنبه سوری در قزوین ، تحقیق در مورد آداب و رسوم مردم قزوین در روز چهارشنبه سوری
در پژوهش حاضر سعی شده که تمامی استان های ایران از نظر آداب و رسوم و همچنین مراسم چهارشنبه سوری پوشش داده شود.
دانلود مقاله آماده همین تحقیق بصورت کامل
مقدمه:
یکی از آداب و رسوم کهن و قدیمی مردم ایران زمین، برگزاری جشن چهارشنبه سوری است.
چهارشنبه سوری، یک جشن بهاری است که پیش از رسیدن نوروز در آخرین سه شنبه سال خورشیدی با برافروختن آتش، پریدن از روی آن و مراسمی دیگر برگزار می شود.
چهارشنبه‌سوری رسم های مقدمه نوروز می‌باشد و مهمترین عنصرش آتش است و نامش هم از شعله‌های آتش برخاسته.
چرا که «سوری» به معنی سرخی است و هم از اینرو در بسیاری از نقاط «چهارشنبه سرخی» نامیده می‌شود.
جمع‌کردن هیزم، برپاکردن آتش، شادی‌های دسته‌جمعی و خواندن شعر
«زردی من از تو/ سرخی تو از من/ غم برو، شادی بیا/ محنت برو، روزی بیا»
نزدیک‌ترین تصویر از چهارشنبه آخر سال است که خاطره‌اش برای همه ما با چند جمله مشابه تعریف می‌شود.
«کله چهارشنبه»
آیین چهارشنبه سوری در قزوین به «کله چهارشنبه» معروف بود،
در این شب علاوه بر رسم آتش افروختن و پریدن از روی آتش، رسوم دیگری نیز مختص قزوین اجرا میشد.
آتش روشن کردن
پیشتر در این شهر هنگام غروب خورشید، خانواده ها سه بوته خار در حیاط خانه یا در کوچه آتش زده و از روی آن با گفتن جمله
“زردی من از تو ، سرخی تو از من” می پریدند و معتقد بودند که با این کار بیماری ها و بلایا از آنها دور می شود.
پس از آن یک نفر از اهل خانه خاکستر آتش را جمع کرده و بیرون می ریخت و پس از بازگشت وی، دیگران از او می پرسیدند از کجا می آیی و
او می گفت : “از عروسی”،
سپس می پرسیدند: “چه آورده ای”
و او جواب می داد : “تندرستی”.
در برگزاری این آیین، بازی های پر تحرک و شادی بخش همچون
“دم خروس، لانه شیر، بتراش و گلدسته” که با ترانه عامیانه “کشتی، کشتی، بالابان، راستا، راستا، خیابان آتش، آتش، شعله کش ـ دشمن ما را بکش، الو ، الو بسوزی- یک دسته گل بسازی”
موجی از شادی را در میان مردم ایجاد می کند.
شام چهارشنبه سوری و دیدار با بزرگ فامیل
در ایام گذشته در این شب، قزوینی ها رشته پلو و خورشت شش انداز می خوردند، خورشت شش انداز قزوین از آب، پیاز، رب، ادویه و تخم مرغ درست میشد و به نوعی غذای دم دستی و سریع مانند اشکنه بود،
رشته پلو نیز به این دلیل مصرف می شد که مردم قزوین باور داشتند با خوردن رشته پلو در چهارشنبه سوری می توانند در سال جدید رشته امور زندگی خود را در دست بگیرند.
پختن غذاهای متنوع به‌خصوص ماهی شور و خوردن تخمه و آجیل سنتی شامل توت، انجیر، کشمش، نخودچی، خرما، قیسی و باسلق
در پایان شب همراه با نقل خاطرات و داستان‌های گذشته توسط بزرگان از جمله آداب و رسوم دیگرچهارشنبه سوری در قزوین است.
پس از صرف شام، شادباش گفتن و سر زدن به خانه بزرگ فامیل همه به يكديگر عيد را تبريك مي‌گويند.
همچنین رسم بود برخی مردم قزوین در این شب کله‌پاچه می‌خوردند و صبح روز بعد استخوان‌های کله‌پاچه را به مزارع می‌بردند و در باغ یا زمین خود می‌ریختند.
پختن آش شفابخش هم برای شفای بیماران دیرعلاج نیز مرسوم بود.
قزوینی‌ها برای پختن این آش ۷ نوع سبزی و حبوبات را از ۷ مکان مختلف تهیه می‌کردند.
بعد از این‌که آش پخته شد آن را بین خانواده‌هایی که بیمار داشتند پخش می‌کردند تا بیماران در سال جدید شفا یابند. آداب و رسوم مردم قزوین در روز چهارشنبه سوری
شیش انداز
در استان قزوین غذای “شیش انداز” با استفاده از بادمجان تهیه میشد.
بادمجان به صورت کباب پخته و سپس با گوشت‌کوب کوبیده میشد و در تابه قرار می‌گرفت و در ادامه تخم‌مرغ همانند قبل در تابه قرار می‌گرفت
و چون شکستن شش تخم مرغ در این غذا مرسوم بود به آن “شیش انداز” می‌گفتند.
اسپند دود کردن ” عادل بادل”
اسپندی که برای جلوگیری از چشم زخم روی آتش ریخته میشد هم با سایر اسپندها متفاوت بود و به آن ” عادل بادل” می‌گفتند
در گذشته برگ گیاه گلپر را با رنگ قرمز و سبز رنگ‌آمیزی می‌کردند و زاغ سفید(زاج) به دانه‌های اسپند اضافه می‌کردند که اصطلاحا به آن ” عادل بادل” می‌گفتند.
فال گوشی
مراسم فال کلید یکی دیگر از آداب قزوینی ها در گذشته بود که در دو نوبت انجام می گرفت.
دختران دم بخت، زنان بیوه و سایر افراد عامی درپشت در ورودی مشرف به کوچه و معابر، در سکوت محض قرار می گرفتند و نیتی می کردند.
در آن شخص به حرف های نخستین عابر گوش می کرد و اگر در صحبت های او کلمات پول، مال، وصال، عروسی، سفر، زیارت و کسب و کار بود،
نشانه برآورده شدن آرزوها تعبیر می شد، در غیر اینصورت بد شانسی تلقی می شد.
شکستن تخم مرغ و کوزه:
شکستن تخم مرغ و کوزه نیز از رسم هایی است که تنها در میان صفحات کتب کهن مردم این سرزمین یافت شده و نشان از ذوق و سلیقه مردم قزوین در ادوار گذشته دارد.
بعد از پریدن از روی آتش،
افراد خانواده با ریختن مقداری نمک، زغال و سکه، هرکدام کوزه را یک بار بالای سر چرخانده و نفر آخر آن را از بالای پشت بام به بیرون از خانه پرتاب می کرد
که نشانه ای برای رفع بلایا در سال آینده برای خانواده ها تعبیر شده است.
یکی از آداب و رسوم این شب شکستن کوزه‌های ترک‌خورده‌ی قدیمی بود.
در اسلام خوردن غذا در ظروف ترک دار مکروه است،
زیرا ممکن بود میکروب‌هایی در ترک ظروف وجود داشته باشد که وارد غذا شود به همین دلیل مردم کوزه‌های خود را همراه با شعار “سال نو کوزه‌ی نو” می‌شکستند.
خرید آینه
یکی دیگر از آداب مرسوم در قزوین، خرید آینه بود، چرا که معتقد هستند خرید آینه در این شب خوش یمن است، خریدن آینه حرکت رو به جلویی است که تصویر تازه ای در سال آینده را نشان می دهد.
بخت گشایی :
اندکی مانده به زمان اذان مغرب، بزرگ خانه با جارو و خاک انداز جوانان را از خانه بیرون می‌کرده و ان‌ها می‌بایست تا پایان اذان آنجا مانده و پس از ان برمی گشتند.
این حرکت با آن نیت صورت می‌گرفته که در سال جدید، بخت این جوانان باز شده و از خانه پدری نقل مکان کنند.
قاشق زنی، چمچه زنی
قاشق زنی است که اجرای آن در زمان های قدیم به وسیله چند زن و دختر و در زمان حاضر توسط “پسران چادر به سر” صورت می گیرد.
این افراد به هنگام غروب با دست گرفتن پیاله مسی و قاشق چوبی به در خانه های همسایه ها رفته و با زدن چهار قاشق به پیاله،
تقاضای دریافت هدیه می کنند که اغلب به آنها آجیل و شکلات می دهند.
گاهی نیز برای تفنن از بالا ظرفی آب را به روی پسران می ریختند،
این رسم در استانهای مختلف به نام قاشق زنی معروف است اما در قزوین به آن چمچه زنی می گفتند.
چَمچَه ؛ چمچه همان قاشق است، اما در استان قزوین از واژه “چَمچَه ” برای خاک‌انداز هم استفاده می‌شود.
رفتن به سمت کوه ها و دفع بلا
در مراسم دیگری نیز مردم به سمت کوه ها و دشت های اطراف شهر رفته و کنار آتش به شادمانی می پردازند که در این حال مادران چند تار موی فرزندان خود را چیده
و برای رفع بلا به باد می سپارند و در موقع بازگشت هر کس هفت سنک ریزه را برای رفع افسردگی به پشت سر خود می اندازد.
گرفتن فال تخم مرغ
یکی دیگر از رسوم آخر سال در محلات جنوبی قزوین گرفتن فال تخم مرغ بود، به این ترتیب که تخم مرغ سفیدی را داخل پوست پیاز قرمز قرار می دادند و آن را با نخ می بستند
سپس تخم مرغ را در قابلمه ای که برنج در حال دم کشیدن بودن قرار می دادند،
بر اثر بخار داخل قابلمه اشکال مختلفی بر پوست تخم مرغ شکل می گرفت و همانند فال قهوه آن را تعبیر می کردند، این کار بیشتر جنبه تفریحی داشت.
خانه تکانی
دیگر باور قزوینی ها این بود که خانه تکانی باید قبل از چهارشنبه سوری تمام شود،
آنها معتقد بودند که خانه تکانی آثار کهنگی و غبار را از بین میبرد
و اگر فردی مصیبت دیده باشد غبار غم از خانه پاک می شود اما باید قبل از چهارشنبه سوری این اتفاق بیفتد. آداب و رسوم مردم قزوین در روز چهارشنبه سوری
مطالب دیگر:
آداب و رسوم مردم اصفهان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم مرکزی اراک در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم البرز کرج در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم سیستان بلوچستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم فارس شیراز در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خوزستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم بوشهر در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان رضوی در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان جنوبی بیرجند در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم خراسان شمالی بجنورد در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گلستان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم مازندران در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم گیلان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم کرمان در روز چهارشنبه سوری
آداب و رسوم مردم ایلام در روز چهارشنبه سوری
دیدگاه کاربران ...
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.